Nagroda Translatorska im. Ireny Tuwim

W 2024 roku Dom Literatury w Łodzi zdecydował o powołaniu Nagrody Translatorskiej im. Ireny Tuwim dla tłumaczek i tłumaczy.

Nowa Nagroda ma na celu uhonorowanie dokonań translatorskich wzbogacających kulturę polską o istotne przekłady literatur obcych, kładzie też nacisk na pracę twórczą tłumaczek i tłumaczy, którzy niejednokrotnie decydują o tym, jak zabrzmią w języku polskim teksty niełatwe do przełożenia ze względu na kontekst kulturowy czy leksykę.

Patronką nagrody nieprzypadkowo została Irena Tuwim, tłumaczka i poetka, młodsza siostra Juliana Tuwima, przez lata pozostająca w cieniu sławnego brata. Wśród przekładów Ireny Tuwim, poza nieśmiertelnym Kubusiem Puchatkiem A.A. Milne’a, którego stworzyła dla polskich dzieci od postaw, znajdziemy utwory Oscara Wilde’a, Katherine Mansfield, Harriet Beecher Stowe czy Lwa Tołstoja.

 Czas najwyższy, by Irena Tuwim uhonorowała swoim nazwiskiem Nagrodę
dla tłumaczek i tłumaczy, którzy wychodzą z autorskiego cienia i nie boją się przekładów nowatorskich, odważnych, feministycznych, zaangażowanych.

Nagroda będzie przyznawana żyjącej tłumaczce lub tłumaczowi za przekład literacki o wysokich walorach artystycznych, cechujący się oryginalnością, nowatorstwem, wprowadzający do polszczyzny elementy inkluzywności społecznej
i językowej oraz mający wpływ na leksykę języka polskiego.

W pierwszej edycji nagrody nominowani to:

Hanna Jankowska – orientalistka i tłumaczka. Pracowała w polskich i arabskich placówkach dyplomatycznych w Trypolisie i Warszawie. Debiutowała jako tłumaczka literacka w 1984 r. przekładem książki Ghady as-Samman „Koszmary Bejrutu”. Ma w dorobku ponad sto przetłumaczonych książek. Z angielskiego tłumaczy głównie literaturę faktu, eseistykę, reportaże i biografie, z arabskiego współczesną prozę i niekiedy poezję. Jest autorką przekładów dzieł takich wybitnych pisarzy i pisarek arabskich, jak Adania Shibli, Murid al-Barghusi [Mourid Barghouthi], Iljas Churi [Elias Khoury], Gamal al-Ghitani, Emil Habibi, Ghada as-Samman i Hanan asz-Szajch [Hanan Sheikh]. Tłumaczyła też wiersze Mahmuda Darwisza i innych poetów palestyńskich oraz irackiego poety Hatifa Janabiego.

Tomasz Pindel – krytyk literacki, autor, wykładowca, a przede wszystkim tłumacz, specjalizujący się w przekładach literackich z języka hiszpańskiego i portugalskiego na język polski. Jest powszechnie znany z przybliżenia polskim czytelnikom dzieł wielu wybitnych autorów latynoamerykańskich. Na język polski przełożył ponad osiemdziesiąt pozycji książkowych z hiszpańskiego, także z portugalskiego (m. im. prozę Roberta Bolaño, Virgilio Piñery, Javiera Maríasa). W 2024 roku przełożona przez niego książka Fernandy Melchor „To nie jest Miami” otrzymała Nagrodę Kapuścińskiego.

Magdalena Pytlak – bułgarystka, doktor nauk humanistycznych w dziedzinie literaturoznawstwa, tłumaczka literatury bułgarskiej, wykładowczyni akademicka. Autorka przekładów dzieł twórców takich jak: Georgi Gospodinow, Milen Ruskow, Iwan Christow, Mireła Iwanowa, Dimityr Kenarow. W roku 2019 została laureatką Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus dla tłumacza za przekład książki Georgi Gospodinowa pt. „Fizyka smutku” oraz Nagrody „Literatury na Świecie”, była dwukrotnie nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii przekład na język polski.

Laureata lub laureatkę poznamy 15 grudnia w trakcie Gali Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima i Nagrody Translatorskiej im. Ireny Tuwim, która w tym roku odbędzie się w EC1.

Nominowanych wybrało jury w składzie: Anna Marchewka (przewodnicząca jury), Paulina Frankiewicz, Grzegorz Jankowicz, Michał Tabaczyński, Grzegorz Wysocki. Sekretarzem Nagrody jest Marta Zdanowska.

Laureat Nagrody Translatorskiej im. Ireny Tuwim otrzyma 10 000 złotych oraz statuetkę.

Ogłoszenie nazwiska laureata odbędzie się podczas organizowanej w grudniu gali finałowej festiwalu Puls Literatury.

Regulamin Nagrody Translatorskiej im. Ireny Tuwim

Regulamin

Nagrody Translatorskiej im. Ireny Tuwim

§ 1.

  1. Nagroda dla tłumaczek i tłumaczy im. Ireny Tuwim, zwana dalej Nagrodą, ma na celu uhonorowanie dokonań translatorskich wzbogacających kulturę polską o istotne przekłady literatur obcych.
  2. Nagrodę przyznaje Dom Literatury w Łodzi, zwany dalej Organizatorem.
  3. Nagroda jest przyznawana żyjącej tłumaczce lub tłumaczowi za przekład literacki o wysokich walorach artystycznych, cechujący się oryginalnością, nowatorstwem, wprowadzający do polszczyzny elementy inkluzywności społecznej i językowej oraz mający wpływ na leksykę języka polskiego.
  4. W danym roku kalendarzowym Nagroda może być przyznana osobie wyłonionej
    w głosowaniu złożonym z czterech etapów:

Etap I. Zgłaszania kandydatur dokonują członkowie Kapituły (w liczbie trzech kandydatur przez każdego członka Kapituły).

Etap II. Nominacje do Nagrody są wyłaniane na podstawie zgłoszonych kandydatur przez Kapitułę, która w głosowaniu niejawnym w ramach spotkania stacjonarnego lub on-line wskazuje maksymalnie trzy nominacje i przekazuje je Domowi Literatury w Łodzi.

Etap III. Członkowie i członkinie kapituły mają obowiązek zapoznać się
z pracą translatorską wybranych w głosowaniu tłumaczek i tłumaczy.

Etap IV. Wybór Laureatki lub Laureata następuje po kolejnym głosowaniu niejawnym Kapituły, a werdykt zostaje ogłoszony w dniu wręczenia nagrody.

  1. Nagroda wynosi 10 000 zł. Do Nagrody dołączone są statuetka i dyplom.

§ 2.

  1. Organizator powołuje Sekretarza Nagrody, do którego należy przygotowywanie merytoryczne i zabezpieczenie organizacyjne wszystkich czynności związanych z przyznaniem Nagrody, a w szczególności:

1) stały kontakt z członkami Kapituły, w tym powiadamianie ich o terminach spotkań i porządku obrad, organizowanie obrad i pełnienie wszelkich czynności wykonawczych wynikających z bieżących prac Kapituły i podejmowanych przez nią decyzji;

2) zlecenie i nadzorowanie prac związanych z uroczystą galą wręczenia Nagrody i oprawą graficzną (dyplom, logo, druki);

3) konsultowanie prac związanych z Organizatorem oraz informowanie o ich przebiegu.

§ 3.

  1. Laureatkę lub Laureata Nagrody wyłania pięcioosobowa Kapituła złożona
    z wybitnych przedstawicieli środowiska pisarskiego, krytycznoliterackiego
    i literaturoznawczego, w tym przynajmniej jednego przedstawiciela środowiska łódzkiego. W sytuacjach spornych Członkiem Kapituły z prawem głosu może zostać Sekretarz Nagrody.
  2. Skład Kapituły Nagrody im. Ireny Tuwim jest tożsamy ze składem Kapituły Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima.
  3. Sekretarza Nagrody powołuje Organizator.
  4. Członków Kapituły, w tym jej Przewodniczącego, powołuje Organizator.
    Po upływie kadencji Przewodniczący zostaje przez rok zwykłym członkiem Kapituły, służąc jej doświadczeniem wyniesionym z pracy w poprzednich latach.

§ 4.

  1. Jedynymi podmiotami upoważnionymi do zgłaszania kandydatów do Nagrody są członkowie Kapituły, którzy zgłaszają swoje propozycje Sekretarzowi Nagrody.
  2. Sekretarz Nagrody sporządza listę kandydatów i rozsyła ją do wszystkich członków Kapituły. Lista kandydatów nie podlega upublicznieniu, aż do momentu wyłonienia nominacji.

§ 5.

  1. Aby w wyniku oceny merytorycznej twórczości kandydatów dokonać wyboru Laureatki lub Laureata, etapy I-III (do momentu wyłonienia nominowanych
    do Nagrody) muszą odbyć się nie później niż 30 dni przed uroczystością wręczenia Nagrody. Etap IV (wyłonienie Laureatki lub Laureata) powinien odbyć się najpóźniej dzień przed wręczeniem Nagrody. Nazwisko Laureatki lub Laureata zostanie ogłoszone podczas gali. Rozstrzygnięcie Kapituły jest ostateczne.
  2. Kapituła podejmuje decyzje w formie uchwał, bezwzględną większością głosów. Dla podjęcia uchwały wymagany jest udział w głosowaniu wszystkich członków Kapituły, którzy są zobowiązani do akceptacji wyników głosowania.
  3. W posiedzeniach Kapituły uczestniczy Sekretarz Nagrody, który koordynuje
    i protokołuje obrady.
  4. Ostateczny werdykt Kapituły zawiera pisemne uzasadnienie.
  5. Uczestników posiedzeń Kapituły obowiązuje poufność w kwestiach dotyczących przebiegu obrad i podejmowanych uchwał.
  6. W sprawach nieuregulowanych niniejszym regulaminem Kapituła podejmuje decyzje według własnego uznania, kierując się zasadami słuszności i dobrem społecznym oraz charakterem Nagrody.

§ 6.

  1. Wręczanie Nagrody odbywa się w Łodzi podczas uroczystej gali kończącej Festiwal Puls Literatury.  
  2. Laureatka lub Laureat, zgadzając się na przyjęcie Nagrody, wyraża tym samym zgodę na bezpłatne wykorzystanie swoich tłumaczeń bądź ich fragmentów,
    a także wizerunku podczas gali wręczenia Nagrody i w materiałach promujących Nagrodę.